Thằng mất gốc

Hắn đã là chủ nhân của một chiếc Rebel láng coóng. Niềm mơ ước của hắn đã được thực hiện, giờ đây hắn có thể nghễu nghện điều khiển cái xe trên 7000 đô la trước ánh mắt ghen tị của những đứa mới cách đây mấy hôm còn cười mũi khi hắn lóc cóc trên chiếc xe đạp. Chiếc xe này được mua với mục đích chính là để làm phương tiện cho hắn có thể về quê. Về quê, chỉ nghĩ đến hai từ đó thôi cũng đủ để hắn phải ái ngại. Quê hắn là nỗi ám ảnh kinh hoàng, là một cực hình với một người sống từ thành phố từ thủa lọt lòng. Hồi bé, hắn đã khắc sâu và tiềm thức hình ảnh đáng sợ đó. Hắn chẳng thấy có gì đẹp ở những lũy tre xanh hay ở những mái đình cổ kính, hắn đâu phải là sinh viên kiến trúc để mà thấy đẹp. Quê hắn, một vùng đất đầy ruồi muỗi, rắn rết, với nguồn nước ăn chủ yếu là nước mưa, tắm giặt với cái giếng đào chỉ cách khu nghĩa địa trên dưới 300 mét và chỉ có nước vào mùa mưa. Quê hắn, với khu cầu tõm đáng nguyền rủa, nơi mà cách đây 13 năm hắn đã ngã thẳng xuống làn nước đục ngầu với đàn cá đang tranh nhau những chất thải của hắn. Quê hắn, với quãng đường trên 140 km trong chiếc xe khách bẩn thỉu, chật chội, lúc nào cũng ám ảnh một nỗi lo bị móc túi hay bị trấn lột. Quê hắn, với những con chó dữ tợn, chỉ chực xổ vào khách để cắn ngập răng, với những bọn du côn luôn lăm le bắt nạt những người từ xa tới. Quê hắn, với những con đường lầy lội, ngập trong những bãi phân trâu hôi thối, với những con mương nhờ nhờ, lều bều vài cọng rác mà hắn thấy có người dùng làm nơi rửa bát, trong khi cách đó vài mét là một thằng bé đang kì cọ cho một con trâu…

Còn bây giờ, khi hắn đã là sinh viên năm thứ hai của một trường đại học, thì quê hắn là một nơi cần lẩn tránh. Năm ngoái, hắn bận thi đại học, thi xong lại ốm một trận nên không cùng bố mẹ về được. Năm nay, bố hắn bận một chuyến làm ăn dài ngày bên Pháp, hắn phải đưa mẹ về cho kịp hội làng. Bố mẹ hắn là người cùng làng, sau lên Hà Nội làm ăn, gặp dịp phất lên như diều gặp gió. Nên năm nào bó mẹ hắn cũng đem hắn về thăm lại làng quê ít nhất là một lần. Hắn bận học nên chỉ có thể về vào dịp hè, ngày Tết hắn còn bận đi thăm các thầy cô giáo cả cũ cả mới suốt ngày. Dù hắn đã vẽ ra hàng đống những lý do chính đán nhưng vẫn phải chấp nhận chịu đựng vài ngày trong một năm sống ở cái thế giới đáng sợ ấy. Không phải là hắn không biết phải kính trọng nguồn gốc của mình, những người học hàng lên chơi vẫn được hắn đối xử rất lễ phép. Nhưng hắn thấy cuộc sống dưới quê không phải là dành cho hắn. Người ta không thể nào chỉ vào một con quạ mà nói rằng đây là một con công được. Hắn thấy quê hắn lạc hậu và nghèo nàn thì hắn bảo là lạc hậu và nghèo nàn, không một lời khen ngợi. Người ta phải biết nhìn thẳng vào sự thật chứ. 

Hồi bé, sau những tai nạn kinh hoàng đã khiến hắn ốm mất mấy tháng, bố hắn phải dụ hắn về quê bằng bãi biển cách nhà hơn 13 cây số. Hồi đó hắn háo hức lắm, nhưng giờ nhớ lại hắn thấy nó chẳng giống một bãi tắm chút nào. Bãi gì mà nông choèn, vắng hoe, chỉ có một đàn vịt với một đứa trẻ cởi truồng đội mũ nan cùng vài người đi bắt tôm cá bằng những thứ dụng cụ thô sơ có từ thời thượng cổ. Bây giờ, không gì có thể dụ hắn được, hắn ý thức được nghĩa vụ của mình, nhưng có một thứ bản năng nào đó cứ khiến hắn phải tìm mọi lý lẽ để chiến đấu với chính mình. Dẫu sao, hẵn vẫn là một người con tốt. 

5 rưỡi sáng một ngày hè, hắn bắn đầu một chuyến hành trình hai ngày cùng với mẹ. Chiếc xe phân khối lớn rất hùng dũng đã mất đi phần nào sự oai nghiêm của mình khi một túi bùng nhùng những hương hoa quà bánh được buộc chặt phía sau. Không biết có xước tí sơn nào không, hắn vừa lầm bầm chửi rủa, vừa khoái trá xiết tay ga cho chiếc xe gầm lên. Xe xịn, vừa qua thời kì chạy rô-đa, giờ thả sức phóng trên quốc lộ mới sửa, thật không còn gì thú vị bằng. 

Vào đến làng, hắn phải rất chăm chú mới có thể tránh hết được những đống chất thải bừa bãi cùng với những con trâu to lớn, chủ nhân của những bãi chất thải kia. Mẹ hắn luôn mồm chào hỏi mọi người, hắn chẳng nhận ra ai với ai, cũng phải luôn miệng chào theo. Mẹ hắn gọi là chú thì hắn gọi là ông, mẹ hắn gọi là anh thì hắn cứ xét độ tuổi và cách xưng hô của người đó mà chào rất lễ phép. Nhờ trời, bao nhiêu người trong làng cũng không thấy ai phản đối cách chào hỏi máy móc này, mặc dù có khi hắn còn chưa nhìn thấy mặt bậc tiền bối kia. 

Mẹ hắn phải chỉ đường chán, hắn mới vào được nhà. Khi hắn về đến đầu làng thì người làng đã biết tin hết cả, giờ mới dừng xe lại đã có một đám đông những nông dân chất phác bu lấy chiếc xe như thể các nhà khoa học bắt được một sinh vật ngoài vũ trụ. Quả thật, hắn đứng đó, so với những người xung quanh cũng đáng để nhận xét như vậy. Hắn mặc áo sơ mi trắng, quần kaki túi hộp nhét trong chiếc giầy đinh cao cổ, mắt đeo kính ray-ban, chiếc mũ bảo hiểm đã bỏ sang bên cạnh khiến bộ đầu đinh thể hiện vẻ dữ tợn hơn bao giờ hết. Còn lại, ngoài mẹ hắn ra, đều chỉ một màu nâu lam lũ. Bọn trẻ con chỉ trỏ, thì thào, cười rúc rích, sằng sặc… như thể hắn có một cái mũi đỏ của các anh hề trong rạp xiếc. Hắn lại lầm bầm chửi rủa, lần này bằng mấy câu tiếng Mỹ hăn học được qua các phim bạo lực, lỡ có ai nghe thấy cũng không hiểu hắn nói gì. Mẹ hắn đem bánh kẹo ra chia cho lũ trẻ, chờ bà nội hắn cho phép mới cùng mọi người vào nhà mới. Nhà mới có nghĩa là căn nhà do bố hắn xây hồi hè mấy năm trước. Lúc đó bố hắn định xây ba tầng, nhưng sau một cuộc họp của các vị bô lão, bố hắn nhận được một quyết định: “Không một ngôi nhà nào được cao hơn mái đình làng”. Bố hắn đành xây một cái nhà rộng nhưng chỉ cao có 5 mét, xây hai tầng thì quá thấp mà xây một tầng thì quá cao, thành ra nó là một ngôi nhà một tầng có gác xép. Nhà rộng nhưng không cao. Lạ nhất là mọi người đều không ai ở trong căn nhà này mà chỉ để khi nào khách đến mới tụ tập ăn uống ở đó. Còn lại vẫn sống trong ngôi nhà cũ, cái nhà bé bằng lỗ mũi, lại làm bằng gỗ, mối mọt gần hết, nên trong rất bẩn thỉu mặc dù đã được lát lại sàn. 

Hắn lấy cớ lái xe mệt, lăn ra ngủ, thực ra hắn chỉ cố giả vờ ngủ thôi, chứ ai có thể ngủ được khi ngay bên cạnh mình là một đám đông ồn ào cười nói rất tự nhiên, hỏi nhau bằng đủ thứ giọng đúng ngần nấy câu hỏi giống hệt nhau, rỗng tuếch, dù không có chút gì khách sáo, và thì thào đủ thứ chuyện về đủ các loại bí mật của các gia đình trong làng ngoài xã, thật là quan tâm nhau hết sức. Ngôn ngữ nhà quê, hắn lầm bầm chửi rủa. 

Đến bữa cơm, hắn ăn một cách rất gượng ép. Bữa cơm tuy rất đầy đủ song những con ruồi ở đây quá bạo dạn, gió thổi mạnh như vậy cũng không làm cho chúng mảy may hoảng sợ. Cơm nước xong xuôi, biết mình không thể ngủ được, hắn đi rửa mặt, nín thở khi nghĩ tới những ngôi mộ cách đây hơn trăm mét, nhăn mặt khi nhìn những con cá quẫy nhẩy lung tung dưới ao, có lẽ con cá rán vàng rộp lúc nãy cũng từ những cái ao này mà lên, may mà hắn không ăn nhiều. 

Buổi chiều hôm đó hắn đưa mẹ đi khắp họ. Hình như ai cũng có họ với nhau nên ngõ nào mẹ hắn cũng rẽ vào, nhà nào mẹ hắn cũng chào hỏi. Hắn lại áp dụng công thức ban sáng, quả nhiên hiệu nghiệm. Chỉ xót cái xe mới, chư được năm chục mét đã phải tắt máy, rồi cũng chưa nóng chỗ đã phải khởi động. Những nhà tuy là gần nhau như vậy nhưng nhìn đồng hồ mới biết trong một buổi chiều hắn đã đi trên chục cây số. Mãi đến tối mịt mới về đến làng. Có lúc suýt húc phải một con trâu to đùng ở một chỗ rẽ, hắn bóp côn, đạp lún cả phanh sau, chiếc xe đang tăng ga để lên dốc, sựng lại gầm lên, đèn pha sáng bừng cả một vùng khiến thằng bé dắt trâu hoảng sợ nhường đường. Nếu hắn còn bé, chắc chắn hắn đã bị bọn này đánh cho một trận chứ chẳ hiếu khách đến như vậy. Nghĩ thế, hắn lại chửi rủa, dĩ nhiên là vẫn bằng tiếng Mỹ. 

Buổi tối, các vị bô lão đến chơi, nhắc lại những câu chuyện từ hồi xa xưa, có những sự tích có từ hồi kháng Pháp, chuyện lính Tây trong đồn bắn súng bừa bãi vào làng làm cả làng phải trú ẩn… Hắn chỉ thấy phục trí nhớ của họ chứ không thấy gì khác. 

Hôm sau hội làng, chỉ có mấy cái kiệu khiêng đi khiêng lại, có khi còn ít náo động hơn là những buổi ca nhạc của sinh viên trường hắn, thế mà vẫn có đến hơn nửa làng kéo nhau ra xem. 

Chiều đó, hắn về, thở dài khoan khoái khi chiếc xe bắt đầu lăn bánh, trong đầu là một kế hoạch tắm rửa giặt giũ quy mô lớn.

***

Mấy tuần sau, hắn hầu như quên hết chuyến đi đó khi bố hắn về, đem theo một thằng Việt Kiều. Tên nó là Sơn, sở dĩ nó có tên Việt là do nó theo bố mẹ sang Pháp từ hồi năm tuổi, tuy biết chút ít tiếng Việt song bọn hắn vẫn không thể nói chuyện dễ dàng được. Sơn sang đây là do bố Sơn muốn khảo sát cái thị trường béo bở này, nhân tiện đưa Sơn theo trong dịp nghỉ. Sơn ở lại nhà hắn. 

Ngay khi mới gặp, hắn đã dấy lên một mối ác cảm. Sơn đi rón rén trên vỉa hè, tựa như sắp có một chiếc xe nào đó chực lao tới đâm vào cậu ta vậy. Vừa đi, cậu ta vừa nhìn những chiếc xe dựng bừa bãi cùng với những hàng quán và người lổn nhổn mà cười. Tuy cách biệt về ngôn ngữ, song những ý nghĩ của con người luôn được biểu hiện rất rõ ràng trên nét mặt. Kiểu cười của Sơn rất đặc trưn, mắt trái hơi nhíu lại ở đuôi mắt, mắt phải lạnh tanh, cơ má trái hơi cử động, mũi thở hắt ra một lượng khí rất nhỏ, chỉ có thể nhận ra khi chú ý nghe. Điệu cười của Sơn diễn ra trong một phần mười giây, nếu không phải là một người tinh mắt như hắn thì không thể biết được. 

Sơn rất hay cười như vậy, Lần thứ nhất là khi Sơn đi từ cửa xe vào nhà hắn, lần thứ hai là khi vào nhà hắn. Nhà hắn xây lên giá 300 lượng, không kể tiền đất., cũng vào loại sang trọng ở thành phố này, phải cái hơi tối vì chỉ được mở cửa sổ ở hai đầu nhà. Chỉ hơi tối thôi, cũng là một cái nhếch mép. 

Hắn đưa Sơn đi thăm các phòng, đến tầng thượng, nơi có một cái ghế để tập thể hình cùng với những dụng cụ tập đã từng khiến bọn bạn hắn phải bái phục, hắn nhận được nụ cười thứ ba.

Sơn ở nhà hắn hai ngày. Ngủ dậy, cả nhà đã đi làm hết, Sơn và hắn cùng ăn sáng. Thức ăn có bánh mì với phó mát, Sơn nhìn cái bánh mì một cách tò mò nhưng không cười, chỉ khi thấy những đứa trẻ bán bánh mì dạo, hắn mới nhận được nụ cười thứ tư.

Hắn đưa Sơn đi lòng vòng quanh thành phố, nhìn cái xe máy mới mua, hắn nhận được nụ cười thứ năm. Hắn biết Sơn chỉ quen dùng xe hơi chứ loại xe này chỉ để bọn trẻ con làm đồ chơi thôi. Hắn lái xe, cảm thấy hơi thở đặc trưng của nụ cười thứ sáu khi đi qua một con chuột chết và mất túi rác nằm chình ình giữa đường. Không thấy Sơn cười các loại xe chạy trên đường hay các ngôi nhà mặt tiền nhấp nhô, có lẽ trên đường từ sân bay về, Sơn đã thấy và cười rồi. Nhưng trước dãy phố được giới thiệu là phố cổ, Sơn rất ngạc nhiên và hắn lại nhận được nụ cười thứ bảy. Hắn cũng thấy đáng cười thật khi có những bước tường quét vôi lại thêm những dòng chữ xiên xẹo trên đó. Không biết Sơn có hiểu ý nghĩa của chúng không mà hắn lại nhận được nụ cười thứ tám. 

Những ngày còn lại Sơn không ra khỏi nhà, chỉ chúi mũi vào cái máy tính xách tay cậu ta mang theo, gõ lia gõ lịa. Hôm Sơn về nước, hắn tiễn Sơn ra tận sân bay, Sơn cám ơn rất lễ phép nhưng không giấu được nụ cười thứ chín. Hắn hiểu khi thấy những người đang đứng ngồi lổn nhổn ở cửa sân bay. Nhưng làm gì có ghế đâu mà chẳ đứng. Làm sao có thể so sánh Hà Nội với Paris được. Nghĩ đến đây, hẵn bỗng sôi lên một niềm tức giận, bật chửi khi chiếc máy bay vừa cất cánh, lần này thì bằng tiếng Việt:

- Thằng mất gốc!

19/06/99

truyendoimoi.com